Dwa różne sposoby funkcjonowania uczestników grupy – działanie w pełni zespołowe, lub zdominowane przez rywalizację poszczególnych osób. Każde posiadające swoje zalety, jak i niewątpliwe wady. Dominujący charakter mogący uzewnętrznić swoje zalety w walce o jak najlepsze wyniki w nieustającej rywalizacji z innymi, równie zmotywowanymi osobami lub kooperacja i wzajemne pomaganie sobie i uzupełnianie w przypadku współdziałania, to dwa różne sposoby podejścia do zagadnienia pracy grupowej. Zastanawiające jest w tym, co jest lepsze dla zespołu – rywalizacja czy współpraca? Zespół ludzi stanowi zawsze indywidualną sytuację, gdy niepowtarzalne charaktery spotykają się przy pracy nad danym zadaniem. Chciałbym przyjrzeć się tym obu sposobom działania grupy, aby przekonać się, co stanowi lepsze rozwiązanie, o ile oczywiście, można ostatecznie stwierdzić, co jest lepsze.
Jednym z najważniejszych czynników kształtujących relacje pomiędzy pracownikami jest sam jej skład. To właśnie od osobowości ludzi zależy, jak dana grupa będzie funkcjonować. Niezbędny jest lider zespołu, menadżer, który zna ludzi od niego zależnych, który wie, jakie mają wady i zalety, kto ma zadatki na gwiazdę zespołu, a kto jest raczej spokojnym, lecz pracowitym człowiekiem. Niezależnie bowiem jak dobry będzie skład danej grupy, nieumiejętne kierowanie tymi osobowościami doprowadzi jedynie do rozczarowań i nieporozumień.
Lider zespołu powinien wiedzieć zatem, z jakimi ludźmi ma do czynienia. To powinien być punkt wyjścia do stworzenia dobrego zespołu. Lider ma za zadanie dobrać ludzi, którzy są na tyle otwarci, aby móc bez problemu pracować z innymi a jednocześnie, którzy są indywidualnościami szukającymi wyzwania. Oczywiście każdy będzie pracował na swój sposób, ale musi przestrzegać odpowiednich zasad. Wtedy istnieje szansa, na stworzenie dobrego zespołu. Taki zespół to coś więcej niż wyłącznie nastawienie na rywalizację lub współpracę. To raczej mieszanka jednego i drugiego, w takich proporcjach, na jakie pozwalają warunki danej grupy. Oba te podejścia są konieczne do zachowania równowagi, gdyż w dobrze zgranym zespole można rywalizować między sobą i jednocześnie cały czas mieć przed sobą cel, jaki grupa ma za zadanie uzyskać. Rywalizacja jest wtedy czynnikiem pomagającym, a nie wymówką do załatwiania własnych spraw czy próbą zaszkodzenia komuś. Dobry zespól to taki, w którym ludzie znają się i lubią ze sobą pracować. Dużo rozmawiają, nie boją się porażek ani sukcesów innych ludzi. W dobrym zespole pracownicy mają szansę dzielić się swoimi osiągnięciami, ale ze zrozumieniem przyjmuje się także porażki, o których potrafi się rozmawiać i wyciągać z nich wnioski. W dobrym zespole w ogóle się rozmawia i udziela wzajemnego wsparcia. Mówi się też o sukcesach, które wspólnie się świętuje. Członkowie zespołu czują się potrzebni sobie nawzajem. Potrafią też udzielić pomocy tym, którzy jej potrzebują. Zatem dobry zespół to taki, w którym jest zarówno rywalizacja jak i współpraca.
Jasno w tym momencie zaznaczyć, co rozumiem przez rywalizację a co przez współpracę. Rywalizacja między pracownikami to przede wszystkim pomoc w realizacji celów. Motywuje ludzi do indywidualnie lepszej pracy, aby nie ustawać w poszukiwaniu nowych rozwiązań w pracy. Z rywalizacją jest tak, że dla jednych to silny bodziec do działania, a dla drugich, to czynnik utrudniający pracę. Ci pierwsi należą do grupy osób lubiących poczucie presji, gdy wszystko od nich zależy. Ci drudzy natomiast preferują spokój. Idąc dalej, konkurowanie może pomóc w realizacji i wyznaczaniu celów. Jednak, co należy mieć na uwadze, o wiele lepsza jest rywalizacja wychodząca poza zespół, uderzająca w coś, co leży poza nim. Może to być inny zespół albo konkurencyjna firma. Innym sposobem wyznaczenia punktu odniesienia do rywalizacji jest wskazanie poprzedniego wyniku danego zespołu. Wtedy ludzie będą rywalizowali ze swoją własną, poprzednią pracą. Poprzeczkę, którą muszą pobić, sami wcześniej ustawili. Stanowi do dobry czynnik motywujący, zachęca bowiem do przekraczania własnych granic, gdzie przeciwnik jest w samym człowieku, a pobicie własnych słabości to cel właściwej rywalizacji.
Współpraca zaś to stwarzanie pozytywnej atmosfery, gdzie każdy człowiek czuje się członkiem zespołu i ma możliwość identyfikowania się z grupą i celem jej pracy. Współpraca w zespole polega na podtrzymywaniu się nawzajem w trudnych chwilach, dzieleniem się swoimi pomysłami, pielęgnowaniem dobrych znajomości. To również dawanie szansy innym, stwarzania im możliwości do bardziej efektywnej i wytężonej pracy. Współpraca to nie jest branie obowiązków innych na siebie, lecz takie działanie, gdy inni mają zapewnione jak najlepsze warunki do pracy i mogą w pełni się realizować. Tak rozumiana współpraca to stwarzanie przyjaznej atmosfery, gdzie ludzie się rozumieją i chcą razem pracować, nawet zdając sobie sprawę z wad innych osób, jak i swoich własnych. Ludzie pracują razem, gdy uzupełniają swoimi umiejętnościami luki w zdolnościach czy kompetencjach innych osób i czynią to chcąc pomóc innym i mając nieustannie na uwadze cel całego zespołu.
Zatem – czy potrzebna jest rywalizacja? Myślę, że tak, ale pod warunkiem, że jest zdrowa i wspiera zespół w dążeniu do postawionego wcześniej celu. Współpraca zaś musi też przyjąć pewną formę, ale nie taką, która przytłacza cel zespołu, powodując rozprzężenie w jej szeregach, ale taka, która wspiera cele rozwojowe i dzielenie się wiedzą w organizacji. Współpraca musi również stwarzać pozytywną atmosferę, gdzie ludzie czują się dobrze i mają zaspokojone swoje indywidualne potrzeby.
